Dla Pacjenta

OGÓLNE ZALECENIA PRZED POBRANIEM KRWI:

• Krew powinna być pobrana w godzinach porannych (najlepiej między 7 a 10 rano),  po  przespanej nocy.
• Pacjent powinien być na czczo, ostatni lekki posiłek powinien być zjedzony 12 godzin przed badaniem.
• Bezwzględnie zabronione jest spożywanie alkoholu, kawy czy napojów energetycznych na 24 godziny przed pobraniem. To samo dotyczy papierosów. 
• W dniu badania można wypić wodę (maksymalnie 1 szklankę).
• Niezalecane jest przyjmowanie leków przed wykonaniem badania, chyba, że jest to niezbędne ze wskazań lekarskich, wówczas należy podać jaki czas upłynął od ich przyjęcia.
• Na dobę przed pobraniem krwi pacjent powinien powstrzymać się od intensywnego wysiłku fizycznego.
• Przed pobraniem krwi pacjent powinien odpocząć (ok.15 minut w pozycji siedzącej).

Doustny test tolerancji glukozy (OGTT):

• Pacjent powinien zgłosić się do laboratorium rano na czczo (najlepiej w godzinach 7:00 – 8:00) z 75g. roztworem glukozy zakupionej wcześniej w aptece.
• Pacjent ma pobieraną krew a następnie dostaje do wypicia roztwór 75g. glukozy.
  Należy wypić ją w miarę możliwości jak najszybciej, maksymalnie w ciągu 5 minut!
• Pacjent ma pobieraną krew jeszcze dwukrotnie: w odstępie 1h i 2h licząc od momentu wypicia roztworu (nie od momentu pierwszego pobrania!)

PAMIĘTAJ! W trakcie wykonywania testu obciążenia glukozą pacjent musi pozostać na terenie laboratorium. Nie powinien spożywać pokarmów oraz pić słodkich napojów. 

Badanie PSA: Zalecane jest zachowanie wstrzemięźliwości seksualnej, unikanie masażu prostaty oraz każdej czynności fizycznej (np.  jazda na rowerze) związanej z oddziaływaniem na ten organ przez 48h przed badaniem.

Hormony, które podlegają zmienności dobowej (ich wydzielanie jest zależne od pory dnia) – najlepiej oznaczać je rano:
Aldosteron, ACTH, DHEA, DHEA-SO4, Hormon wzrostu, Kortyzol, Parathormon, Prolaktyna, 17-OH progesteron, TSH.

Pozostałe badania, na które ma wpływ rytm dobowy (najlepiej pobierać 7:00-8:00):
Cynk, Fosfor nieorganiczny, Miedź, Potas, Żelazo.

PAMIĘTAJ!
Po pobraniu krwi zalecane jest uciśnięcie wacikiem miejsca wkłucia przez ok. 5 min. w celu zminimalizowania ryzyka powstawania bolesnych siniaków w miejscu wkłucia.

BADANIE OGÓLNE MOCZU:

• Przed oddaniem moczu do analizy pacjent powinien stosować umiarkowaną, codzienną dietę oraz przyjmować fizjologiczną ilość płynów.
• Nie należy wykonywać forsownego wysiłku przed pobraniem moczu.
• Kobiety powinny unikać pobrania moczu w okresie od dwóch dni poprzedzających menstruację do dwóch dni po jej zakończeniu.
• Zaleca się zachowanie wstrzemięźliwości seksualnej przynajmniej na 1 dobę przed badaniem.
• Niezalecane jest przyjmowanie leków, chyba, że jest to niezbędne ze wskazań lekarskich, wówczas należy podać jaki czas upłynął od ich przyjęcia.
• Pacjent przed pobraniem badania musi umyć dokładnie okolicę ujścia cewki moczowej ciepłą wodą bez użycia środków myjących.
• Mocz dostarczony do badania przez pacjenta powinien być przez niego oddany do specjalnego pojemnika bezpośrednio po spoczynku nocnym (gromadzony w pęcherzu minimum 4 godziny), ze środkowego strumienia (pierwszą porcję moczu oddać do toalety, następnie około 50–100 ml moczu oddać do przygotowanego pojemnika). 
• Do chwili dostarczenia moczu do laboratorium (w czasie do 2 godziny po jego oddaniu) należy chronić mocz przed  dostępem światła i  transportować go w temperaturze 15-25⁰C.

DOBOWA ZBIÓRKA MOCZU (DZM):

• Pacjent powinien kupić pojemnik z podziałką o pojemności 2–3 litry (w aptece lub sklepie medycznym) .
• Zbiórkę moczu należy rozpocząć rano, a zakończyć w kolejnym dniu o tej samej porannej godzinie (zbiórka trwa równe 24h).
• Pierwszą poranną porcję moczu należy w całości oddać do toalety, zbiórkę rozpoczyna się od drugiej porannej próbki moczu.
• Podczas trwania zbiórki każdą porcję moczu należy oddać w całości do pojemnika.
• Ostatnią porcją moczu jest pierwsza poranna próbka moczu  dnia następnego.
• Podczas zbierania moczu należy przechowywać pojemnik w chłodnym miejscu z ograniczonym dostępem światła.
• Po zakończeniu dobowej zbiórki moczu należy sprawdzić ile ml zostało zebrane przez całą dobę i koniecznie zapisać (w celu podania tej ilości w laboratorium). Następnie pojemnik należy dokładnie wymieszać i przelać ok. 50-100 ml moczu do jednorazowego pojemnika. Nie przynosić do laboratorium całego dużego pojemnika ze zbiórki dobowej!
• 100 ml moczu odlanego ze zbiórki dobowej (wraz z podaniem ilości zbiórki) dostarczyć jak najszybciej do laboratorium.

UWAGA! Są badania z dobowej zbiórki moczu, które wymagają stabilizatora HCL (kwas solny): fosfor, 17-hydroksykortykoidy, katecholaminy, kortyzol, kwas wanilinomigdałowy,   metoksykatecholaminy, wapń. 

W przypadku wykonywania w/w badań z dobowej zbiórki moczu należy wcześniej nieodpłatnie pobrać w laboratorium kwas solny (HCL).

Jak wykonać dobową zbiórkę moczu (DZM) z kwasem solnym (HCL)?:

• Pacjent powinien kupić specjalny pojemnik o pojemności 2–2,5 litra (w aptece lub sklepie medycznym) .
• Zbiórkę moczu należy rozpocząć rano, a zakończyć w kolejnym dniu o tej samej porannej godzinie (zbiórka trwa równe 24h).
• 10 ml HCL należy wlać do pojemnika a następnie dodać pierwszą poranną próbkę moczu – najpierw dodajemy stabilizator w postaci HCL a następnie mocz (zachować ostrożność).
• Po przekroczeniu 1 litra (1000 ml) dodajemy kolejną porcję HCL (10 ml). Gdy przekroczymy kolejny litr (2 litry = 2000 ml) wtedy dodajemy kolejne 10 ml HCL.
• Reguła – 10 ml HCL na 1 litr moczu!
• Jeżeli zostanie nam jeszcze HCL – wówczas oddajemy go do laboratorium.

POSIEW MOCZU:

Posiew moczu ma na celu diagnostykę infekcji układu moczowego. Odpowiednie przygotowanie się pacjenta do pobrania próbki moczu, który u zdrowego człowieka jest jałowy, ma kluczowe znaczenie dla wiarygodności i sensu wykonania tego badania. Kontaminacja próbki bakteriami, np. kolonizującymi okolice ujścia dróg moczowych lub znajdującymi się w niejałowym pojemniku powoduje, że badanie nie ma żadnej wartości diagnostycznej i należy je wykonać ponownie. 

Jak prawidłowo wykonać posiew moczu?:

• Pacjent powinien zaopatrzyć się w specjalny pojemnik do posiewu moczu z podłożem transportowym (dostępnym w aptece – odpłatnie lub w naszym laboratorium – bezpłatnie).
• Przed oddaniem próbki moczu umyć ręce oraz okolice krocza.
• Nie należy stosować ręczników wielokrotnego użytku.
• Mocz, po spoczynku nocnym należy oddać z tzw. środkowego strumienia do pojemnika na podłoże transportowe.
  Są dwie metody wykonania posiewu moczu:  

1. otworzyć pojemnik i oddać mocz bezpośrednio na jedną i drugą stronę płytki pojemnika bez jej dotykania (pamiętając o środkowym strumieniu moczu).
2. otworzyć pojemnik, wyjąć płytkę (nie dotykając jej), oddać mocz do pojemnika, włożyć płytkę z powrotem (do pojemnika już z moczem), dokładnie zakręcić i wymieszać obracając go kilkukrotnie. Następnie otworzyć pojemnik i wylać mocz. Zakręcić pojemnik z płytką transportową (zamoczoną uprzednio w moczu).
   Do laboratorium dostarczyć pojemnik bez moczu w środku, ponieważ istnieje ryzyko, że płytka z podłożem transportowym ulegnie odklejeniu! 

• Dostarczyć pojemnik jak najszybciej do laboratorium.

WYMAZ Z GARDŁA:

Posiew wymazu z gardła jest jednym z podstawowych badań mikrobiologicznych, które wykonuje się w celu wykrycia patogenu wywołującego u pacjenta infekcję górnych dróg oddechowych. Aby uzyskać wiarygodny wynik badania konieczne jest odpowiednie przygotowanie się pacjenta do pobrania materiału. Wyniki posiewu zafałszować może np. umycie zębów lub wypłukanie jamy ustnej dezynfekującymi płynami, ponieważ mają one właściwości bakteriobójcze.

Zalecenia przed pobraniem wymazu z gardła:

• Pacjent powinien zgłosić się do laboratorium rano, na czczo – spożycie posiłku może mieć znaczący wpływ na skład flory bakteryjnej gardła.
• Pacjent nie powinien: myć zębów, żuć gumy do żucia, stosować tabletek do ssania. 
• Należy pamiętać, ze wymazów i posiewów mikrobiologicznych nie powinno się wykonywać w trakcie lub bezpośrednio po antybiotykoterapii – oczywiście za wyjątkiem istotnych wskazań klinicznych.

Jak przygotować się do badania kału?

Próbki kału do badań laboratoryjnych najlepiej pobrać z kilku miejsc, szczególnie zawierających materiał patogenny : śluz, krew lub ropę najlepiej przed rozpoczęciem leczenia, ponieważ niektóre leki utrudniają rozpoznanie chorób przewodu pokarmowego.

Pobranie próbki kału:

• Porcję kału (wielkości orzecha laskowego) należy pobrać z kilku miejsc tej samej próbki za pomocą łopatki dołączonej do specjalnego jednorazowego pojemnika na kał. Należy pamiętać, aby kał nie zanieczyszczać wodą z toalety lub moczem (kał powinien być oddany na papier toaletowy).
• Pobrany materiał należy dostarczyć do laboratorium jak najszybciej. 
• Do czasu dostarczenia przechowywać w lodówce (nie zamrażać!).
• Kał w kierunku pasożytów powinno pobierać się 3x – w odstępach 2-3 dniowych.
• Do badań mikrobiologicznych w przypadku gdy stosowane są leki, kał należy pobrać po tygodniu od zakończenia kuracji, a przy stosowaniu antybiotyków najlepiej po upływie dwóch tygodni.